Latince (Botanik) İsim: Papaver somniferum
Bitki Ailesi: Papaveraceae
Yaygın Ekstraksiyon Yöntemi: Soğuk sıkım
Tipik Olarak Kullanılan Bitki Bölümü: Tohum
Renk: Kahvemsi turuncu
Aromatik Özellik: Cevizimsi, meyvemsi, odunsu zengin aroma
Haşhaş bitkisi binlerce yıldır insanlar tarafından yetiştirilmiş ve çeşitli amaçlarla kullanılmıştır.
Haşhaşın yetiştirilen bir bitki olduğu ilk defa, MÖ 5000 yıllarından önce Akdeniz ve Ren nehrinin batısındaki bölgelerde bulunan küçük botanik kalıntılar aracılığıyla keşfedilmiştir. Çeşitli Neolitik bölgelerde bulunan bu örnekler, bitkinin Batı Avrupa'ya inanılmaz derecede erken ekildiğini ve doğal yayıldığını gösteriyor. Haşhaş tohumundan pek çok medeniyete ait eski tıp metninde bahsedilmektedir. Örneğin, MÖ 1550'de yazılan Ebers Papyrus adlı Mısır papirüs parşömeni, haşhaş tohumunu sakinleştirici olarak betimlemektedir. Girit adasında ortaya çıkan bir Bronz Çağı uygarlığı olan Minos uygarlığı (yaklaşık olarak MÖ 2700-1450), tohumları için haşhaş yetiştiriyor ve ağlayan bebekleri sakinleştirmek için süt, haşhaş tohumu ve bal karışımı kullanıyordu. Sümerler, haşhaş tohumu yetiştirdiği bilinen bir başka uygarlıktır. Haşhaş, eski dönemlerde ayrıca astım, mide hastalıkları ve göz bozuklukları tedavilerinde de kullanılmıştır.
Dünyada haşhaş tarımı için kullanılan alanın yaklaşık % 51'i Türkiye'dedir ve Türkiye dünya haşhaş üretiminin yaklaşık %35 ini yapmaktadır.
Doğu Akdeniz'e özgü olan çiçekleri, başta beyaz ve sarı olmak üzere çeşitli renklerdedir. Haşhaş bitkisinden elde edilen tohumlar beyaz, sarı ve mavi dahil olmak üzere farklı renklerde olabilir, içlerinde ortalama olarak %45-50 yağ bulunur. Haşhaş tohumları dünya çapında unlu mamullerde ve geleneksel yemeklerde kullanılmaktadır. Haşhaş tohumundan soğuk sıkım yöntemi ile elde edilen haşhaş yağı en yaygın cilt için kullanılmasına rağmen birçok potansiyel kullanım alanı vardır.
ANAHTAR BİLEŞENLER / AKTİF MADDELER
FAYDALAR
Haşhaş yağı, içerdiği Omega 6, Omega 9 ve Omega 3 yağ asitleri ve polifenol içeriği sayesinde kalp rahatsızlığı riskini ve kolesterol seviyelerin azaltmaya yardımcı olur [1] [2] [3] [4] [5] [6].
Haşhaş yağı içerdiği E vitamini ile antioksidan özellik gösterir [4] [5]. Cildin nemlenmesine yardımcı olur. Cilde ve saçlara masaj yardımı ile uygulandığında canlandırıcı, tazeleyici, onarıcı ve besleyici bir destek göstermektedir.
UYARILAR
AKADEMİK ARAŞTIRMALAR
[1] D. Mozaffarian, R. Micha, S. Wallace (2010). Effects on coronary heart disease of increasing polyunsaturated fat in place of saturated fat: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. PLoS Med. 2010 Mar 23;7(3)
[2] J. K. Virtanen (2018). Randomized trials of replacing saturated fatty acids with n-6 polyunsaturated fatty acids in coronary heart disease prevention: Not the gold standard? Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids. 2018 Jun;133:8-15.
[3] Azcan N, Kalender BO, Kara M (2004). Investigation of Turkish poppy seeds and seed oils. Chemistry of Natural Compounds 40:370-72.
[4] H. Erinç, A. Tekin, M. M. Özcan (2009). Determination of fatty acid, tocopherol and phytosterol contents of the oils of various poppy (Papaver somniferum L.) seeds.
[5] M. M. Özcan, Ç. Atalay (2006). Determination of seed and oil properties of some poppy (Papaver somniferum L.) varieties. Grasas Y Aceites, 57 (2), Abril-Junio, 169-174, 2006.
[6] B. Fotschki, P. Opyd, J. Juśkiewicz, W. Wiczkowski, A. Jurgoński (2020). Comparative Effects of Dietary Hemp and Poppy Seed Oil on Lipid Metabolism and the Antioxidant Status in Lean and Obese Zucker Rats. Molecules 2020, 25, 2921.
[7] Z. A. Özbek, P. G. Ergönül (2020). Chapter 19 - Cold pressed poppy seed oil. Green Technology, Bioactive Compounds, Functionality, and Applications 2020, Pages 231-239.
[8] A.C. Demirkan, N. Öztaşan, E. O. Oğuzhan, N. Cil, S. Coşkun (2012). Poppy seed oil protection of the hippocampus after cerebral ischemia and re-perfusion in rats. Biotechnic & Histochemistry, Volume 87, 2012 - Issue 8, Pages 499-505.
