Latince (Botanik) İsim: Citrus Sinensis
Bitki Ailesi: Rutaceae
Yaygın Ekstraksiyon Yöntemi: Soğuk sıkım
Tipik Olarak Kullanılan Bitki Bölümü: Kabuk
Renk: Turuncu
Aromatik Özellik: Tatlı bir narenciye aroması
Çoğu uçucu yağ buharla damıtma yoluyla elde edilirken, portakal kabuğu uçucu yağı (ve diğer narenciye çeşitlerinin kabuk uçucu yağları) soğuk sıkım yöntemi ile elde edilir. Bir portakalı soyduğunuzda, kabuğundan küçük damlacıklar fışkırdığını ve aynı anda bir portakal aroması geldiğini hissedersiniz. Hissettiğiniz şey aslında portakalın kabuğunda bulunan uçucu yağıdır.
Tatlı portakal kabuğu yağının elde edildiği botanik ismi Citrus sinensis olan bitkinin kesin kökeni, dünyanın hiçbir yerinde yabani olarak yetişmediği için bilinmemektedir. Ancak botanikçiler, bunun Pummelo (C. maxima) ve Mandarin (C. reticulata) bitkilerinin doğal bir melezi olduğuna ve Çin'in güneybatısı ile Himalayalar arasında ortaya çıktığına inanırlar.
Tarihi kaynaklara göre MS 800'de, portakallar Arap tüccarlar tarafından Doğu Afrika ve Orta Doğu'ya tanıtıldı ve daha sonra ticaret yolları aracılığıyla dünyaya dağıldı. 15. yüzyılda Portekizli gezginler Çin'den getirdikleri tatlı portakalları Batı Afrika'nın ormanlık bölgelerine ve Avrupa'ya ulaştırdılar. 1450'de İtalyan tüccarlar portakalı Akdeniz bölgesine tanıttılar. 1493'te Kristof Kolomb Amerika'ya yaptığı sefer sırasında portakal tohumlarını taşıdı ve sonunda Haiti ve Karayipler'e ulaştırdı. Sonraları, zenginler tarafından kendilerine özel “portakallıklarda” yetiştirilmeye başlandı. Portakal, dünyanın en eski ve en yaygın olarak yetiştirilen ağaç meyvesi olarak bilinir hale geldi.
Portakal yağı binlerce yıldır geleneksel tıbbi uygulamalarda kullanılmaktadır. Akdeniz bölgesinin yanı sıra Orta Doğu, Hindistan ve Çin bölgelerinde soğuk algınlığı, öksürük, kronik yorgunluk, depresyon, grip, hazımsızlık, zayıf dolaşım, cilt enfeksiyonları ve spazmı gidermek için kullanılmıştır. Çin'de, portakalların iyi şansı simgelediğine inanılır ve bu nedenle geleneksel tıbbi uygulamaların önemli bir özelliği olmaya devam etmektedir.
Endüstriyel olarak, portakal kabuğu yağının antiseptik ve koruyucu özellikleri, sabun, krem, losyon, deodorant, oda spreyi gibi kozmetik ve temizlik ürünlerinin üretiminde kullanımı için ideal hale getirmiştir
Portakal kabuğu yağı içerdiği aktif bileşenleri sayesinde pek çok fayda sunmaktadır.
ANAHTAR BİLEŞENLER / AKTİF MADDELER
FAYDALAR
Portakal yağı bağışıklık sisteminin gücünü ve direncini uyarmaya yardımcı olur. Yapılan bir araştırmada kültürde enfekte olmuş insan hücrelerine eklendiğinde, düşük konsantrasyonlarda portakal kabuğu yağının kültürlenmiş hücrelere zarar vermeden bakterileri öldürdüğü bulunmuştur [6].
Yapılan araştırmalardan, portakal kabuğu uçucu yağının koklanmasının, nabız hızını düşürmeye yardımcı olarak, rahatlama ve sakinleşmeye, neşelenip canlanmaya destek olduğu bilinmektedir. Bu nedenle endişe, üzüntü, öfke, hayal kırıklığı gibi olumsuz ruh halleri yaşanırken portakal uçucu yağının bulunulan odaya difüze edilmesi olumlu duygu haline geçişe yardımcı olmaktadır.
Portakal kabuğu yağı içerdiği yüksek miktarda Limonene sayesinde antienflamatuvar özellik gösterir [5] [10] [11]. Bu özelliği ile kas eklem ağrılarının azaltılmasına yardımcı olur.
UYARILAR
AKADEMİK ARAŞTIRMALAR
[1] C. Yang, H. Chen, H. Chen, B. Zhong, X. Luo, J. Chun (2017). Antioxidant and Anticancer Activities of Essential Oil from Gannan Navel Orange Peel. Molecules. 2017 Aug; 22(8): 1391.
[2] Espina L, Somolinos M, Loreen S, Conchello P, Garcia D, Pageen R (2010). Chemical composition of commercial Citrus fruit essential oils and evaluation of their antimicrobial activity acting alone or in combined processes. Food Control 22:896-902.
[3] Matiz, G.; Osorio, M.R.; Camacho, F.; Atencia, M.; Herazo, J. Effectiveness of antimicrobial formulations for acne based on orange (Citrus sinensis) and sweet basil (Ocimum basilicum L.) essential oils. Biomedica 2012, 32, 125–133.
[4] Hasan, M.N., Hasan, M.R., Foysal, S.H., Hoque, H., Khan, M.F., Bhuiyan, M.F.H. and Prodhan, S.H. (2019) In-Vitro Regeneration of Citrus sinensis (L.) Osbeck from Mature Seed Derived Embryogenic Callus on Different Solid Basal Media. American Journal of Plant Sciences, 10, 285-297.
[5] D. I. Hamdan, M. E. Mohamed, R. H. Abdulla, S. M. Mohamed, A. M. El-Shazly (2013). Anti-inflammatory, insecticidal and antimicrobial activities and chemical composition of the essential oils of different plant organs from navel orange (Citrus sinensis (L.) Osbeck var. Malesy) grown in Egypt. Journal of Medicinal Plants Research, Vol. 7(18), pp. 1204-1215, 10 May, 2013.
[6] A. Muthaiyan, D. Biswas, P. G. Crandall, B. J. Wilkinson, S. C. Ricke (2012). Application of orange essential oil as an antistaphylococcal agent in a dressing model. BMC Complement Altern Med. 2012; 12: 125.
[7] M. Jafarzadeh, S. Arman, F. F. Pour (2013). Effect of aromatherapy with orange essential oil on salivary cortisol and pulse rate in children during dental treatment: A randomized controlled clinical trial. Adv Biomed Res. 2013; 2: 10.
[8] F. Rashidi-Fakari, M. Tabatabaeichehr, H. Mortazavi (2015). The effect of aromatherapy by essential oil of orange on anxiety during labor: A randomized clinical trial. Iran J Nurs Midwifery Res. 2015 Nov-Dec; 20(6): 661–664.
[9] Lu-Lu Zhang, Zi-Yu Yang, Gang Fan, Jing-Nan Ren, Kai-Jing Yin, Si-Yi Pan (2019). Antidepressant-like Effect of Citrus sinensis (L.) Osbeck Essential Oil and Its Main Component Limonene on Mice. J Agric Food Chem. 2019 Dec 18;67(50):13817-13828.
[10] Yoon WJ, Lee NH, Hyun CG (2010). Limonene suppresses lipopolysaccharide-induced production of nitric oxide, prostaglandin E2, and pro-inflammatory cytokines in RAW 264.7 macrophages. J. Oleo Sci. 59: 415-21.
[11] D. Hekmatpou, Y. Pourandish, P. V. Farahani, R. Parvizrad (2017). The Effect of Aromatherapy with the Essential Oil of Orange on Pain and Vital Signs of Patients with Fractured Limbs Admitted to the Emergency Ward: A Randomized Clinical Trial. Indian J Palliat Care. 2017 Oct-Dec; 23(4): 431–436.