VÜCUT ÇATLAĞI İÇİN ŞİFA

VÜCUT ÇATLAĞI NEDİR?

Çatlak izleri, hızlı büyümeye maruz kalan ciltteki çizgilerdir. Tıbbi olarak stria veya stria gravidarum olarak bilinirler. Çatlak izleri tipik olarak cildinizde paralel çizgiler halinde görünür. Bu çizgiler normal teninizden farklı bir renk ve dokuya sahiptir. İlk başta, ince kırmızı veya mor bir çizgi olarak belirir, daha sonraları soluk saydam gibi bir renk alır. Parmaklarınızla çatlaklara dokunduğunuzda cildinizde hafif bir çıkıntı veya girinti hissedebilirsiniz. Bazen, çatlak izleri kaşıntılı veya ağrılı hissedilebilir.

Deri, üstten aşağı doğru epidermis, dermis ve hipodermis tabakalarından meydana gelir. Dermiste bulunan elastin ve kollajen lifleri derinin sağlıklı görünümünü veren ve elastikiyetinden sorumlu yapılardır. Bu liflerin kopması, aralarındaki bağların zayıflaması gibi durumlar yaşandığında, cilt üzerinde gözle görülür ve estetik olmayan bozulmalar yani çatlak izleri meydana gelir. Bu çizgiler genellikle hamilelik dönemi ve sonrası gibi kilonuzda ani bir değişiklik olduğu dönemlerde ortaya çıkar. Ayrıca hızla büyüyen ergenlerde de çatlak oluşabilir. Kadınlarda daha sık görülse de, erkeklerde de çatlak oluşumu meydana gelebilir. Çatlaklar tehlikeli değildir ve genellikle zamanla kaybolurlar.

Hemen hemen her yerde çatlaklarınız olabilir, ancak çatlak izleri en yaygın olarak mide, göğüsler, üst kollar, sırt altı, uyluk ve kalçalarda gözlemlenir.

VÜCUT ÇATLAĞI NEDEN OLUŞUR?

Çatlaklar, cildin gerilmesinin ve kortizon hormonu artışının bir sonucudur. Kortizon, adrenal bezleriniz tarafından doğal olarak üretilen bir hormondur. Bu hormonun çok fazla salgılanması cildinizin elastikiyetini kaybetmesine neden olabilir.

Çatlak izleri oluşumuna yol açan durumlar:

• Hamilelik sırasında gelişmekte olan bebeğe yer açmak için cilt çeşitli şekillerde gerilir ve çatlak izleri oluşur.
• Hızlı kilo alınıp verilmesi
• Gençlerdeki ani büyüme hamleleri
• Vücut geliştirme ile kasların ani gelişmesi
• Kortikosteroid kremler, losyonlar ve haplar cildin esneme yeteneğini azaltarak çatlaklara neden olabilir.
• Cushing sendromu, Marfan sendromu, Ehlers-Danlos sendromu ve diğer böbrek üstü bezi bozuklukları, vücudunuzdaki kortizon miktarını artırarak çatlaklara neden olabilir.

VÜCUT ÇATLAĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Çatlakların görünümü dışında başka bir belirtisi yoktur. Ancak bazı yoğun ve büyük çatlaklarda kaşıntı, yara vb. meydana gelebilir.Hormonlar çatlak oluşumunda etkili olduğu için kadınlarda ve erkeklerde farklı alanlarda çatlak görülür. Kadınlarda en çok kalça ve bacak bölgesinden sonra göğüs bölgesinde çatlak görülürken; erkeklerde kol, sırt altı ve kalçada çatlak görülür.

VÜCUT ÇATLAĞINI ÖNLEME

Çatlakları tamamen önlemenin bir yolu yoktur. Bununla birlikte, iyi beslenerek ve düzenli egzersiz yaparak kilonuzu sağlıklı bir aralıkta tutmak, ani kilo alıp vermenin neden olduğu çatlakları önlemeye yardımcı olabilir.

Yeterince su içmek cildinizin nemli ve yumuşak kalmasına yardımcı olabilir. Yumuşak cilt, kuru cilt kadar çatlak oluşturma eğiliminde değildir.Kahve gibi kafeinli içecekler içmek çatlak geliştirme riskinizi artırabilir. Kahve içiyorsanız, sıvı alımınızı bol su, bitki çayı ve diğer kafeinsiz sıvılarla dengelediğinizden emin olun.

Diyetinizin A, C, D, E vitaminleri, protein ve çinko içerdiğinden emin olun.

VÜCUT ÇATLAĞI NASIL İYİLEŞİR?

Çatlak izlerinin vücudun estetik görünüşünü bozduğu görüşüyle, talebe karşılık yıllar içerisinde farklı tedavi yöntemleri ortaya çıkmıştır. Çatlak oluşmaya başladığı aşamalarda tedaviye başlandığı zaman daha başarılı sonuçlar elde edilmektedir. Ancak şu bilinmelidir ki; çatlak izleri tamamen yok edilemez ancak büyük bir kısmı kozmetik olarak giderilebilir.  

Çatlak tedavisinde asıl amaç kollajen liflerinin azalmasını önlemek ve yapımını sağlamak, derinin elastikiyet kazanmasını sağlamak ve derinin nem dengesi kazanmasını sağlayarak çatlak oluşumunu en aza indirmektir.

Bu amaç için kullanılan tedavi yöntemlerinden birisi topikal olarak masaj yapmaktır. Masajda A vitamini, hyaluronik asit içeren ürünler ya da bitkisel yağlar kullanılır. Topikal uygulamada bazı içerikler hamilelere uygun olmadığı için mutlaka doktora danışılması gerekilir.

Ayrıca tıbbi olarak, lazer tedavisi, ışık tedavisi, fototerapi, radyofrekans gibi yöntemler kullanılmaktadır.

Doğal Bir Destek: Bitkisel Yağlar

Cildinizde kolajen yapımını sağlamak, cildinizin nem dengesini ve elastikiyetini korumak ve cildinizin görünümünü doğal yoldan iyileştirmeye yardımcı olmak için, çatlak oluşumu gözlediğiniz bölgelerinize evinizde bitkisel yağlar ile masaj yapabilirsiniz.

Çatlak görünümünü azaltmaya yardımcı bazı bitkisel yağlar:

• Tatlı Badem Yağı: Topikal olarak uygulandığında karın bölgesindeki çatlakların yayılmasını, kızarıklık ve kaşıntıyı azaltmaya yardımcı olur [1].

• Portakal Kabuğu Yağı: Antioksidan özellik gösterir. Cildin beslenmesine, kuruluk ve tahrişin yatıştırılmasına destek olarak, cildin sağlığını, parlak ve pürüzsüz görünümünü ve dokusunu korumaya yardımcı olur [2] [3].

• Kuşburnu Çekirdeği Yağı: Kuşburnu, bitkiler arasında en yüksek C vitamini içerenlerden birisidir [4]. C vitamini antioksidan özelliklere sahiptir, kolajen üretimini desteklemeye, cildin kurumasını önlemeye ve nemlendirmeye yardımcı olur [5].

• Üzüm Çekirdeği Yağı: İçerdiği proantosiyanidinler (GSP), güçlü antioksidanlar ve serbest radikal süpürücülerdir [6]; bunlar sayesinde üzüm çekirdeği yağı çatlakların görünümünü azaltmaya yardımcı olur. Cildin sıkılaşarak pürüzsüzleşmesine, cilt tonunun eşitlenmesine destek olur. [7]

• Buğday Ruşeym Yağı: Antioksidan özelliklere sahip temel bir besin olan E vitamini bakımından zengindir [8] [9]. Cildin beslenmesine ve yenilenmesine yardımcı olur.

• Avokado Yağı:  Antioksidan özelliği ve içerdiği oleik asit, linoleik asit ve E vitamini gibi bileşenler sayesinde, cilt kaşıntısını azaltmaya, cilt hasarına karşı korumaya, çatlamış cildi iyileştirmeye, cildi nemlendirmeye yardımcı olur [10] [11].

• Biberiye Yağı: Antioksidan özellik gösterir. Cildinizin beslenmesine, sıkılaşmasına ve ışıldamasına yardımcı olur [12].

Masaj:  Bu sabit ve uçucu yağları tek tek veya karışım halinde çatlak izlerinin hafifletilmesi için etkilenen bölgeye masaj yaparak uygulayabilirsiniz. Unutmayın uçucu yağlar tahriş etmemesi için cilde direk olarak uygulanmamalı, sabit yağlarla uygun oranda seyreltilmelidir.15 ml (1 çorba kaşığı) sabit yağ içine 2 - 3 damla uçucu yağ damlatıp karıştırabilirsiniz.

Bu bitkisel yağları kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışınız.

AKADEMİK ARAŞTIRMALAR

[1] M. Hajhashemi, M. Rafieian, H. A. R. Boroujeni, S. Miraj, S. Memarian, A. Keivani, F. Haghollahi (2017). The effect of Aloe vera gel and sweet almond oil on striae gravidarum in nulliparous women. The Journal of Maternal-Fetal & Neonatal Medicine, Volume 31, 2018 - Issue 13.

[2] C. Yang, H. Chen, H. Chen, B. Zhong, X. Luo, J. Chun (2017). Antioxidant and Anticancer Activities of Essential Oil from Gannan Navel Orange Peel. Molecules. 2017 Aug; 22(8): 1391.

[3] Espina L, Somolinos M, Loreen S, Conchello P, Garcia D, Pageen R (2010). Chemical composition of commercial Citrus fruit essential oils and evaluation of their antimicrobial activity acting alone or in combined processes. Food Control 22:896-902.

[4] N. Ahmad, F. Anwar, A. H. Gilani (). Rose Hip (Rosa canina L.) Oils. Preedy, V.R. (Ed.), Essential Oils in Food Preservation, Flavor and Safety. Academic Press, 667–675.

[5] B. Poljšak, R. Dahmane (2012). Free Radicals and Extrinsic Skin Aging. Open Access, Volume 2012 |Article ID 135206.

[6] R. R. Korać, K. M. Khambholja (2011). Potential of herbs in skin protection from ultraviolet radiation. Pharmacogn Rev. 2011 Jul-Dec; 5(10): 164–173.

[7] Garavaglia et al. Grape Seed Oil Compounds: Biological and Chemical Actions for Health. Nutrition and Metabolic Insights 2016:9 59–64 doi:10.4137/NMI.S32910.

[8] Nurhan T. Dunford; Gourmet and Health Prompting Speciality Oils AOCS Monograf Series On Oil Seeds Chapter 13 s. 359-376

[9] Ghafoor K., Özcan M.M., Juhaımı F.A., Babıker E.E., Sarker Z.I., Ahmed I.A.M., Ahmed M.A. (2016). Nutritional Composition, Extraction and Utilization of Wheat Germ Oil: A Review. European Journal of Lipid Science and Technology, doi:10.1002/ejlt.201600160.

[10] Forero-Doria, O.; Flores, M.; Vergara, C.E.; Guzman, L. Thermal analysis and antioxidant activity of oil extracted from pulp of ripe avocados. J. Therm. Anal. Calorim. 2017, 130, 959–966.

[11]Abaide, E.; Zabot, G.; Tres, M.; Martins, R.; Fagundez, J.; Nunes, L.; Druzian, S.; Soares, J.; Dal Prá, V.; Silva, J.; et al. Yield composition, and antioxidant activity of avocado pulp oil extracted by pressurized fluids. Food Bioprod. Process. 2017, 102, 289–298.

[12] B. Bozin, N. Mimica-Dukic, I. Samojlik and E. Jovin, Antimicrobial and antioxidant properties of rosemary and sage (Rosmarinus officinalis L. and Salvia officinalis L., Lamiaceae) essential oils. Journal of  Agricultural and Food Chemistry, 55, 7879–7885 (2007)